Gió phơn là gì
Ở nước ta, gió phơn xảy ra vào mùa hạ, khi gió tây nam mang nhiều hơi ẩm từ Ấn Độ Dương hướng vào đất liền (TBg), gây mưa cho Nam Bộ và Tây Nguyên. Khi gặp dãy Trường Sơn, gió vượt sang sườn bên kia, hơi nước giảm, nhiệt độ tăng lên, trở thành gió khô nóng. Loại gió này còn được gọi là gió phơn Tây Nam hay gió Lào, ảnh hưởng trực tiếp tới dải đồng bằng ven biển miền Trung và phần phía nam của Tây Bắc.
Ở Việt Nam, cường độ gió phơn không đồng nhất, trong đó Bắc Trung Bộ luôn chịu tác động mạnh hơn so với Duyên hải Nam Trung Bộ.
Nguyễn nhân cường độ phơn ở Bắc Trung Bộ mạnh hơn ở Duyên hai Nam Trung Bộ
– Bắc Trung Bộ có địa hình dãy Trường Sơn Bắc gồm những mạch núi cao liên tục, song song và so le nhau tạo nên bức tường vuông góc với khối khí TBg từ Ấn Độ Dương tới, buộc gió này phải vượt qua để sang sườn bên kia nên tính chất bị biến đổi mạnh trở nên khô nóng.
– Duyên hải Nam Trung Bộ có địa hình dãy Trường Sơn Nam được cấu tạo bởi các khối núi, giữa chúng có các vùng địa hình thấp (đồi thấp, thung lũng, hành lang sông suối) tạo cơ hội để TBg dễ dàng vượt qua các “khe hở tự nhiên” mà ít bị biển đổi về tính chất so với Trường Sơn Bắc. Do chỉ bị nâng nhẹ, khối khí giữ lại phần lớn hơi ẩm và khi xuống dốc, không tăng nhiệt nhiều; độ ẩm vẫn ở mức tương đối cao.
Có thể thấy, địa hình là nhân tố quyết định cường độ gió phơn giữa hai khu vực. Hiểu rõ cơ chế này giúp chúng ta chủ động ứng phó với nắng nóng, hạn hán và quản lý nguồn nước hiệu quả hơn.
Bài viết do Địa lí thầy Tùng thực hiện.
Vui lòng ghi rõ nguồn Địa lí thầy Tùng khi đăng lại.
