Dân số nước ta đông, còn tăng nhanh, cơ cấu dân số vàng, nhiều thành phần dân tộc và có sự phân bố chưa hợp lí.
1. ĐẶC ĐIỂM CỦA DÂN SỐ NƯỚC TA
| Đặc điểm | Biểu hiện | Thuận lợi | Khó khăn |
| Đông dân | 99,5 triệu người, đứng thứ 3 Đông Nam Á, thứ 15 thế giới (năm 2022). | Lao động dồi dào, giá rẻ.
Thị trường tiêu thụ rộng lớn. |
Trở ngại lớn đối với việc phát triển kinh tế, nâng cao đời sống nhân dân. |
| Nhiều thành phần dân tộc | 54 dân tộc (trong đó dân tộc Kinh chiếm khoảng 86,2% dân số). | Sự đa dạng về văn hóa, kinh nghiệm sản xuất; luôn có sự đoàn kết. | Chênh lệch mức sống, trình độ phát triển kinh tế – xã hội. |
| Dân số tăng khá nhanh | – Dân số tăng nhanh đặc biệt là trong nửa cuối thế kỉ XX, có xu hướng giảm dần.
– Mỗi năm tăng thêm khoảng 1 triệu người. – Hiện nay, tỉ lệ gia tăng tự nhiên giảm (chính sách dân số kế hoạch hóa gia đình, sự phát triển kinh tế – xã hội và dân trí nâng cao). |
Nguồn lao động bổ sung hàng năm lớn, tăng sức mua của thị trường. | Sức ép đối với phát triển kinh tế – xã hội; tài nguyên môi trường. |
| Cơ cấu dân số vàng, có tốc độ già hóa nhanh chóng | – Dân số từ 15 – 59 tuổi (trong tuổi lao động) chiếm tỉ lệ cao nhất.
– Tỉ lệ trẻ em vẫn khá lớn mặc dù có xu hướng giảm, tỉ lệ người già có xu hướng tăng. |
Nguồn lao động dồi dào, trẻ; giảm tỉ lệ dân số phụ thuộc. | Các vấn đề việc làm, phúc lợi xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống,… |
2. SỰ PHÂN BỐ DÂN CƯ CHƯA HỢP LÍ Ở NƯỚC TA
a) Biểu hiện
– Giữa đồng bằng với trung du, miền núi:
+ Đồng bằng tập trung dân cư đông đúc, chiếm ¼ diện tích nhưng tập trung 75% dân số.
+ Trung du, miền núi có dân cư ít và thưa thớt hơn, chiếm ¾ diện tích nhưng tập trung 25% dân số.
– Giữa thành thị với nông thôn: Nông thôn có dân cư đông (chiếm 62,5% dân số), thành thị chỉ chiếm 37,5% dân số (năm 2022).
Sư tương phản trong phân bố dân cư giữa miền núi và đồng bằng (Ảnh: Sưu tầm)
b) Nguyên nhân
– Trình độ phát triển kinh tế – xã hội.
– Điều kiện tự nhiên.
– Lịch sử khai thác lãnh thổ.
c) Ảnh hưởng: Khó khăn trong khai thác tài nguyên và sử dụng lao động.
3. CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN DÂN SỐ HỢP LÍ VÀ SỬ DỤNG CÓ HIỆU QUẢ NGUỒN LAO ĐỘNG (Giảm tải)
